با استفاده از مواد جامد نیز می توان اصطکاک بین دو قطعه را پایین آورد. در مقایسه با روغن و گریس ها مواد جامد کاربرد کم تری دارند و در جاهایی به کار می روند که استفاده از روغن ممکن نباشد. مواد مختلفی به عنوان روانکار جامد به کار می روند: گرافیت، مولبیدن دی سولفید، پلی تترا فلور اتیلن (PTFE)، برخی پلیمرها، کامپوزیت ها و ...
مزایای روانکاری با مواد جامد:
1- می توانند برای زمان طولانی در یک مکان ثابت باقی بمانند.
2- حداقل آلودگی را دارند.
3- با توجه به شکل صلب و استحکام آن ها می توان برخی یاتاقان ها را از ابتدا از همین مواد ساخت.
4- این مواد فرار نیستند و میتوانند در شرایط خلا استفاده شوند. در دماهای خیلی بالا یا سرمای شدید نیز قابل استفاده هستند.
5- از نظر شیمیایی غیرفعال هستند و می توانند در محیط های خورنده کار کنند.
معایب روانکاری با مواد جامد
1- نمی توان آن ها را مانند روغن به محل روانکاری تغذیه نمود.
2- در اثر کار ساییده شده و گاها عمر کمی دارند.
3- هدایت گرمایی ضعیفی دارند و برای سرعت های بالا مناسب نیستند.
خواص گرافیت:
• ضریب اصطکاک کم بین 0.05 تا 0.15 با توجه به فشار اعمالی
• چسبندگی خوب
• هدایت خوب الکتریسیته و گرما
• قابلیت استفاده هم در دمای پایین و هم تا دمای 540 درجه
• عملکرد خوب در حضور مایعات مثل آب
• غیرقابل استفاده در بعضی فرایندها به خاطر سیاه بودن آن
• عملکرد ضعیف در محیط های خشک و در محیط خلا
خواص دی سولفید مولیبدن:
• دارا ساختار کریستالی با رنگ خاکستری تیره که شباهت به گرافیت دارد
• ضریب اصطکاک کم بین 0.03 تا 0.1 با توجه به فشار اعمالی
• در خلا و هوای خشک باقی می ماند
• قابل استفاده در دمای پایین و حتی دمای بالا تا 350 درجه در هوا
• قابل استفاده تا 1000 درجه در خلا
• عملکرد خوب در بارهای خیلی زیاد
گرافیت و مولیبدن دی سولفید در گریس ها نیز به کار می روند. گریس حاوی گرافیت معمولا به رنگ سیاه است. گریس حاوی مولیبدن دی سولفید برای تحمل فشارهای بالا مناسب است.